5 x Certyfikat Scrum i Kanban. Co, gdzie, za ile?
W badaniu Scrum Master Trends (Scrum.org) z 2019 znajdziesz informację, że 83% jego uczestników posiada certyfikat. Więcej niż jeden posiada aż 45% osób. Ankietę wypełniło ponad 2000 osób z 87 krajów, w tym z Polski. W badaniu State of Scrum 2017-2018 (Scrum Alliance) dowiesz się, że certyfikat posiada 84% Scrum Masterów, ale tylko 40% Product Ownerów. Przyjrzyjmy się bliżej jak wygląda certyfikat Scrum i Kanban.
Czy można zatem założyć, że posiadanie certyfikatu stało się już normą?
Od dłuższego czasu obserwuję wzmożoną liczbę postów ze zdjęciem i informacją o zdaniu egzaminu i uzyskaniu certyfikatu. To bardzo dobrze – pokazuje, że ludzie chcą się uczyć i rozwijać 🙂 Czy certyfikaty mają znaczenie przy poszukiwaniu pracy? Wydaje mi się, że wymagalność certyfikatu maleje wraz ze wzrostem doświadczenia. Na początku drogi, posiadanie certyfikatu pokazuje, że masz jakąś wiedzę na temat danej metodyki. Dzisiaj również różne certyfikaty wymieniane w wymaganiach bezwzględnych lub tych “miło jeżeli masz”.
Jak to więc jest z tymi certyfikatami?
W większości systemów certyfikacji znajdziemy szeroką ofertę opartą na konkretnej roli oraz na poziomie zaawansowania. Uzyskanie certyfikatu wiąże się z opłatami za egzamin oraz w niektórych systemach z utrzymaniem jego ważności. Szkolenia przygotowujące do ich zdobycia są opcjonalne lub obowiązkowe, zależy którą organizację wybierzemy. Dlatego ocenę kosztów związanych z certyfikatem pozostawiam Tobie (chociaż z chęcią usłyszę Twoją opinię w komentarzu) ponieważ jest ona całkowicie subiektywna.
Ilość firm i osób oferujących warsztaty lub kursy certyfikacyjne lub pomagające w zdaniu egzaminu jest w Polsce już całkiem duża. Nie będziesz miał problemu ze znalezieniem czegoś dla siebie.
Popatrzmy razem na te najważniejsze.
Scrum.org
Scrum.org został założony przez Ken Schwabera, jednego z ojców Scruma. Według jego słów, przyczyną była chęć zapewnienia dobrego i jednolitego rozumienia tej metodyki. Dzisiaj firma może pochwalić się wydaniem certyfikatów dla ponad 350 tysięcy ludzi na całym świecie. Jednocześnie powstają coraz to nowe kursy i certyfikaty ukierunkowane na jakiś konkretny kontekst czy obszar wytwarzania produktu. Czy taka specjalizacja lub jak kto woli fragmentacja jest potrzebna i jaką daje wartość? Chętnie poznam Twoje zdanie, więc napisz komentarz pod tym tekstem.
Najpopularniejszym jest bez wątpienia certyfikat Professional Scrum Master. Egzamin dzieli się na trzy poziomy zaawansowania. Podobnie jest w przypadku certyfikatu Product Ownera. Pozostałe certyfikaty, przynajmniej na razie, mają jeden poziom.
Przygotowując się do egzaminu możesz skorzystać z oferty firm i osób, które prowadzą akredytowane szkolenia. Lista trenerów jest długa. Z łatwością znajdziesz najbardziej odpowiadającą Ci ofertę. Pamiętaj, że udział w kursie nie jest wymaganiem bezwzględnym i spokojnie możesz go zdawać bez udziału w żadnym szkoleniu. Ogólnie celem warsztatów nie tyle jest przygotowanie do egzaminów co wsparcie w poznaniu lub poszerzeniu wiedzy o Scrumie.
Przygotowanie do egzaminów Scrum
Warsztaty organizują i prowadzą akredytowani przez Scrum.org Professional Scrum Trainers. Muszą działać według ustandaryzowanych wytycznych organizacji jednak mają sporą dowolność co do sposobu przeprowadzania warsztatów.
Akredytowani trenerzy zawsze oferują za udział w szkoleniu bon na podejście do egzaminu i często zniżkę na egzamin wyższego stopnia. Warto zwrócić na to uwagę wybierając kurs ponieważ można zaoszczędzić trochę pieniędzy. Test jest jednorazowy i jego zdanie zapewnia dożywotni certyfikat i odbywa się całkowicie zdalnie poprzez stronę organizacji. W przypadku wzięcia udziału w szkoleniu, najczęściej dostaniesz również możliwość powtórzenia egzaminu gdyby coś poszło nie tak.
| Scrum.org | Cena kursu PLN netto/osoba | Cena egzaminu U$D | Ilość osób z certyfikatem na świecie, grudzień 2019 |
|---|---|---|---|
| Professional Scrum Foundations | 2300-2800 | – | Brak danych |
| Professional Scrum Master PSM I | 1900-3400 | 150 | 270.182 |
| PSM II | 3500-3700 | 250 | 5.300 |
| PSM III | – | 500 | 759 |
| Professional Scrum Product Owner | 3200-3400 | 200 | 63.084 |
| PSPO II | 3200-3600 | 500 | 276 |
| PSPO III | – | – | 78 |
| Professional Scrum Developer | 4200 | 200 | 10.970 |
| Scaled Professional Scrum | 3800 | 250 | 2.481 |
| Professional Scrum with Kanban I | 3100-3900 | 200 | 1.160 |
| Professional Agile Leadership I | 3500-3800 | 200 | 2.065 |
| Professional Scrum with User Experience | 3500 | – | 370 |
Bardzo interesujący jest spadek ilości posiadaczy certyfikatów wraz ze wzrostem jego poziomu. Jak myślisz, z czego on może wynikać?
Scrum Alliance
Scrum Alliance jest najstarszą organizacją certyfikującą Scrum. Jest również organizacją non-profit. Udało mi się dostać informację, do tej pory certyfikaty Scrum Alliance uzyskało ponad 950 tysięcy osób. Na swojej stronie wymieniają liczbę 750 tysięcy. W każdym przypadku są to bardzo duże liczby.
W Polsce certyfikaty Scrum Alliance są jednak dużo mniej popularne. Jego misję można przetłumaczyć na “Zmieniamy świat pracy”, który ja rozumiem jako: zmieniamy sposób w jaki pracujemy. Głównym obszarem zainteresowania SA jest inspirowanie jednostek, liderów i całych organizacji. Promują praktyki, zasady i wartości, które powodują, że nasze miejsce i sposób pracy jest przyjazne, rozwijające i zrównoważone.
Tutaj również zobaczymy trzy poziomowy system certyfikacji dla Scrum Mastera i Product Ownera. Pozostałe rodzaje są jedno lub dwupoziomowe.
Zdobycie certyfikatu jest możliwe tylko w wyniku uczestniczenia w akredytowanym, dwudniowym szkoleniu. W Polsce odpowiednie uprawnienia ma niezmiennie tylko 1 (słownie: jeden) trener. Warsztaty są przygotowywane indywidualnie przez każdego trenera i nie posiadają globalnej, standardowego scenariusza. Nie są jednak realizowane zupełnie dowolnie – organizacja wyznacza i aktualizuje cele szkoleniowe które trenerzy muszą uwzględnić w swoich warsztatach. Na zakończenie kursu należy podejść do egzaminu składającego się z 50 pytań wielokrotnego wyboru.
Certyfikat Scrum Alliance
Aby utrzymać certyfikację Scrum Alliance trzeba co dwa lata dokonać opłaty administracyjnej. Trzeba też wykazać się zebraniem odpowiedniej ilości SEU: Scrum Education Units lub PDU: Professional Development Unit. Przykładowe sposoby zdobycia punktów to czytanie książek i artykułów, zaangażowanie w życie społeczności, oglądanie materiałów on-line czy udział w konferencjach i warsztatach. Ideą stojącą za wymogiem zdobywania punktów rozwoju jest motywacja do ciągłej nauki i poszerzania swojej wiedzy i rozumienia Scruma.
| Scrum Alliance | Cena kursu PLN netto/osoba | Opłata za odnowienie (raz na 2 lata) U$D | Ilość osób z certyfikatem w Polsce, grudzień 2019 |
|---|---|---|---|
| Certified Scrum Master | 3200 | 100+20 SEU | 1770 |
| Advanced Certified Scrum Master | 4100-4900 | 175+30 SEU | 4 |
| Certified Scrum Professional Scrum Master | – | 250 + 40 SEU | 20 |
| Certified Product Owner | 3200-3500 | 100 + 20 SEU | 767 |
| Advanced Certified Product Owner | – | 175 + 30 SEU | 2 |
| Certified Scrum Professional Product Owner | – | 250 + 40 SEU | 13 |
| Certified Scrum Developer | – | – | 0 |
| Certified Scrum Professional | – | – | 0 |
| Certified Team Coach | – | – | 0 |
| Certified Enterprise Coach | – | – | 0 |
| Certified Scrum Trainer | – | – | 1 |
ScrumStudy
ScrumStudy jest globalną firmą certyfikującą w zakresie Scrum i Agile. Firma jest też autorem Przewodnika SBOK (Scrum Book of Knowledge) – obszernego, ponad 400 stronicowego przewodnika. Ma on być pomocny w realizacji projektów za pomocą metodyki Scrum. Opracowanie jest podstawą, na której opiera się egzamin certyfikacyjny i można je pobrać za darmo ze strony firmy.
Organizacja chwali się równie wysoką ilością przeszkolonych osób w liczbie 750 tysięcy. W innym miejscu na ich stronie można znaleźć informację o 500 tysiącach uczestników szkoleń. Szkolenia są realizowane przez niemal 1500 Authorized Training Partners (A.T.P.s) w ponad 90 krajach. W Polsce jest około 19 takich firm lub osób.
Szkolenie Scrum Study
W celu uzyskania certyfikatu trzeba wziąć udział w szkoleniu organizowanym przez A.T.P. Uczestnik po zakończeniu szkolenia może podejść do egzaminu. Każdy rodzaj certyfikatu ma inną ilość pytań i czas trwania egzaminu od 40 do 200 pytań. Jest przeprowadzany w formie online a w jego trakcie przedstawiciel ScrumStudy nadzoruje osobę przystępującą do egzaminu za pomocą kamery internetowej.
Uzyskany certyfikat jest ważny przez 3 lata. W celu przedłużenia jego ważności, należy zebrać odpowiednią dla danego certyfikatu liczbę punktów Re-certification Units. Można je uzyskać biorąc udział w innym szkoleniu certyfikacyjnym ScrumStudy, różnych warsztatach lub można wykupić dostęp do materiałów premium. Każda z tych aktywności pozwala zdobyć określoną liczbę punktów. Na koniec trzyletniego okresu ważności certyfikatu, w celu jego przedłużenia trzeba mieć ich wystarczającą dla danego rodzaju certyfikatu liczbę. Można również wykonać ponownie egzamin certyfikacyjny. Nie jest jasne czy wymaga to ponownego udziału w szkoleniu ani czy zastępuje zbieranie punktów.
Ze strony ScrumStudy nie można się dowiedzieć ile osób w Polsce posiada ten certyfikat.
| Scrum Study | Cena kursu PLN netto/osoba | Minimalna liczba punktów zebrana w okresie 3 lat |
|---|---|---|
| Scrum Fundamentals Certified | – | 10 Re-Certification Units |
| Scrum Master Certified | 1700-3500 | 40 Re-Certification Units |
| Scaled Scrum Master Certified | – | – |
| Scrum Product Owner Certified | 1700-3500 | 40 Re-Certification Units |
| Scaled Scrum Product Owner Certified | – | 50 Re-Certification Units |
| Scrum Developer Certified | 1700-3500 | 25 Re-Certification Units |
| Expert Scrum Master Certified | 1900 | 60 Re-Certification Units |
Scrum.Inc
Kolejny twórca Scrum – Jeff Sutherland – również założył własną firmę, która wystawia certyfikaty. Jak sami się określają są liderem na rynku, chociaż na razie taka deklaracja wydaje się trochę na wyrost.
Firma oferuje po jednym rodzaju certyfikatów dla ról istniejących w Scrum. Jest więc certyfikat dla Scrum Mastera, Product Ownera i członka zespołu . Znajdziemy również szkolenie dla trenera i o skalowanym Scrumie. Certyfikat dostaje się za udział w dwudniowym szkoleniu. Jego cena to około 2000 dolarów
Firma nie jest aktualnie aktywna Europie (tylko dwa planowane szkolenia w Amsterdamie). Można założyć, że jest to certyfikat bardziej amerykański niż ogólnoświatowy. W aktualnej sytuacji (maj 2020) najszersza jest oferta kursów online. Znacie kogoś kto posiada taki certyfikat w Polsce?
Kanban University
Chociaż Kanban jest obecny w świecie IT długo, to jednak Scrum na razie wygrywa walkę o serca i umysły ludzi. Kanban systematycznie zyskuje na popularności
W temacie Kanbanu pozycję głównego organu certyfikacyjnego zajął Kanban University. Firma deklaruje, że istotą jej działania, dostarczanych materiałów i szkoleń jest pragmatyzm, praktyczność, ukierunkowanie na obiektywne dane i bezpieczeństwo stosowania. Firma oferuje kilka programów ukierunkowanych na budowanie świadomości i jakości w używaniu tej metodyki. Szkolenia są realizowane za pośrednictwem sieci Accredited Kanban Trainers. W Polsce mamy sześcioro akredytowanych trenerów. Jednocześnie jest grupa Accredited Kanban Consultant, którzy mogą pochwalić się bardzo wysokim poziomem doświadczenia i wdrażania Kanbanu. Jest ich tylko 122 w tym trzech z Polski. Firma nie udostępnia informacji ile osób posiada certyfikaty. Szybkie obliczenie w oparciu o dostępne dane daje nam możliwość oszacowania, że jest to około 13700 osób.
Aby otrzymać certyfikat Kanban University trzeba wziąć udział w szkoleniu organizowanym przez trenerów lub konsultantów. Nie są organizowane żadne dodatkowe testy czy egzaminy. Certyfikat jest bezterminowy i nie trzeba przedłużać jego ważności ani ponosić żadnych dodatkowych kosztów.
| Kanban University | Cena kursu PLN netto/osoba |
|---|---|
| Team Kanban Practitioner | 1700-2400 |
| Kanban System Design (dawniej KMP I) | 3500-4700 |
| Kanban Management Professional (dawniej KMP II) | 3500-4700 |
Wartość certyfikatu
Jaka jest zatem wartość certyfikatów? Z rozmów podczas spotkań społeczności Agile można postawić tezę, że wartość certyfikatu zależy od momentu kariery w jakim się znajdujemy. Dla osoby rozpoczynającej jego posiadanie w pewien sposób uwiarygadnia jego wiedzę w oczach rekruterów. Dla osoby posiadającej dłuższe doświadczenie jest to raczej wymiar własnych ambicji, chęci, i potrzeby rozwoju. W każdym z tych przypadków samo zdanie egzaminu i uzyskanie certyfikatu jest oceniane jako dodatek do samego faktu włożenia wysiłku w naukę. Poszerzenie, odświeżenie i uporządkowanie wiedzy chyba najczęściej pojawia się jako wartość wynikająca z procesu certyfikacji. Równie częstą, powtarzaną opinią jest fakt, że samo posiadanie certyfikatu nie zapewnia jeszcze wysokiej jakości pracy.
Czy zainwestowanie pieniędzy w zdobycie certyfikatu przynosi wartość? Czy i kiedy zwraca się inwestycja w kurs? Chętnie usłyszę Twoją historię i opinię – napisz komentarz. Razem stworzymy pełniejszy obraz jak to jest z tymi certyfikatami.
—————————————————————————————————————
Przeczytaj również Larry Maccherone: Kwantyfikowany Agile i jego wpływ na projekty: odkrywanie tajemnic
O certyfikatach możesz również posłuchać w podcastcie Porządny Agile Rafał Wieczorek i @Jakub Szczepanik: https://porzadnyagile.pl/022-certyfikaty-w-scrumie/
Podczas opracowywania tego tekstu korzystałem z:
https://www.scrumalliance.org/
https://www.kanban.university/
Raporty dotyczące aktualnego stanu rozwoju i trendów w świecie Agile:
Scrum Alliance: http://tiny.cc/irqdhz
Scrum.org http://tiny.cc/5sqdhz
Agile: https://www.stateofagile.com/#ufh-i-521251909-13th-annual-state-of-agile-report/473508
Korzystałem również z wiedzy i doświadczeń moich bliższych i dalszych znajomych i firm i osób przeprowadzających szkolenia. Bardzo serdecznie dziękuję wszystkim, którzy poświęcili swój czas na podzielenie się swoimi opiniami.
Wszystkie nazwy własne certyfikatów są chronione jako znaki towarowe i stanowią wyłączną własność odpowiadających za nie organizacji.
